داروی آزمایشی به دنبال ارائه عمل جراحی بای‌پس معده در قالب قرص
تاریخ انتشار:
معرفی داروی جدید
افزایش محبوبیت داروهای GLP-1 مانند اوزمپیک برای کاهش وزن، باعث شده است که شرکت‌های زیادی به دنبال تولید داروهای جدید و بهبود یافته ضد چاقی باشند. یکی از این شرکت‌ها، سینتیس بیو (Syntis Bio) مستقر در بوستون است که در حال کار بر روی یک قرص روزانه است که اثرات عمل جراحی بای‌پس معده را شبیه‌سازی می‌کند، بدون نیاز به جراحی واقعی.
داده‌های اولیه و نتایج آزمایشات
این شرکت امروز داده‌های اولیه‌ای را از آزمایشات روی حیوانات و یک گروه کوچک از داوطلبان انسانی اعلام کرد که نشان می‌دهد رویکرد آن ایمن است و ممکن است بتواند احساس گرسنگی را سرکوب کند. سینتیس این یافته‌ها را روز پنج‌شنبه در کنگره اروپایی چاقی و مدیریت وزن ارائه کرد.
چالش‌های درمان چاقی
راهل داند، مدیرعامل و یکی از بنیان‌گذاران سینتیس، می‌گوید: "ما در مرحله‌ای از درمان چاقی هستیم که برای ما مهم است که بفهمیم چگونه می‌توانیم آن را برای مؤثرتر شدن تنظیم کنیم." نظرسنجی‌ای که در آوریل و مه 2024 انجام شد، نشان داد که حدود 12 درصد از آمریکایی‌ها از داروهای GLP-1 مانند اوزمپیک، وگویی، زپ‌باند یا موندجارو استفاده کرده‌اند، عددی که احتمالاً در سال گذشته افزایش یافته است. اما بسیاری از افراد در نهایت استفاده از این داروها را متوقف می‌کنند. هزینه و پوشش بیمه یکی از عوامل است. عامل دیگر این است که داروهای GLP-1 می‌توانند باعث حالت تهوع، استفراغ و سایر عوارض جانبی ناخوشایند شوند. برخی بیماران نیز ترجیح می‌دهند به جای تزریق هفتگی، قرص مصرف کنند.
هدف سینتیس
سینتیس در تلاش است تا گزینه دیگری برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، توسعه دهد. داروی این شرکت به گونه‌ای طراحی شده است که جذب مواد مغذی را از ابتدای روده کوچک به انتهای آن هدایت کند. اثر این دارو مشابه عمل بای‌پس معده است، جایی که جراحان معده را کوچک کرده و روده کوچک را کوتاه می‌کنند. در نتیجه، غذا بخش بزرگی از روده کوچک را دور می‌زند. این روش نحوه جذب غذا توسط بدن را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود افراد با خوردن کمتر احساس سیری کنند.
عمل بای‌پس معده
بای‌پس معده نوعی جراحی چاقی است که تخمین زده می‌شود در سال 2022 حدود 280,000 نفر این عمل را انجام داده‌اند. اما با ظهور داروهای جدید ضد چاقی، تعداد افرادی که به جراحی روی می‌آورند، کاهش یافته است. مطالعه‌ای که سال گذشته در JAMA Open Network منتشر شد، نشان داد که در حالی که تجویز داروهای GLP-1 بین سال‌های 2022 و 2023 به شدت افزایش یافته است، نرخ جراحی‌های چاقی 25.6 درصد کاهش یافته است.
مکانیسم عمل داروی سینتیس
دارویی که سینتیس بر روی آن کار می‌کند، در واقع روده را کوتاه نمی‌کند، مانند بای‌پس معده. در عوض، این دارو یک پوشش موقتی در قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می‌کند که جذب مواد مغذی را در آنجا مسدود می‌کند. این عمل مواد مغذی را به قسمت پایین‌تر روده کوچک منتقل می‌کند، جایی که هورمون‌های سیری—از جمله GLP-1—فعال می‌شوند.
ترکیبات اصلی دارو
این کار با دو ماده اصلی انجام می‌شود: دوپامین، یک مولکول کوچک که بیشتر به خاطر ارتباطش با مغز شناخته شده است، و مقدار کمی پراکسید هیدروژن. زمانی که این ترکیب به روده کوچک می‌رسد، با آنزیم طبیعی به نام کاتالاز تماس پیدا می‌کند. وظیفه کاتالاز تجزیه پراکسید هیدروژن است، که در مقادیر بالا برای بدن مضر است، به آب و اکسیژن. این فرایند دوپامین را به پلی‌دوپامین، یک پلیمر زیست‌سازگار تبدیل می‌کند. در عرض چند دقیقه، یک فیلم نازک از پلی‌دوپامین تشکیل می‌شود که پوشش داخلی روده کوچک را می‌پوشاند. سلول‌های این پوشش به سرعت تجدید می‌شوند، بنابراین این پوشش تنها موقتی است و برای حدود 24 ساعت طراحی شده است.
تحقیقات MIT و بنیان‌گذاران سینتیس
این دارو بر اساس تحقیقاتی است که در MIT توسط جیوانی تراورسو، یک متخصص گوارش و مهندس مکانیک، و رابرت لنگر، یک مهندس شیمی که بیش از دو دوجین شرکت بیوتکنولوژی را تأسیس کرده است، انجام شده است. این دو هنگام کار بر روی راهی برای توسعه فرمولاسیون‌های دارویی مایع که بتوان به کودکان داد، این مکانیزم را کشف کردند. آنها به زودی متوجه شدند که می‌توانند این پوشش مصنوعی موقتی را به گونه‌ای طراحی کنند که نفوذپذیری آن را افزایش یا کاهش دهند، تا یا جذب را تقویت کنند یا آن را کند کنند. این قابلیت دوم به عنوان درمانی برای چاقی جذاب بود.
آزمایشات و نتایج اولیه
در نتایج اعلام شده توسط سینتیس، دارو به صورت مایع از طریق یک لوله مستقیماً به روده کوچک تحویل داده شد تا محققان بتوانند بررسی کنند که آیا پوشش پلیمر به درستی تشکیل شده است یا خیر. فرم قرص این دارو قبلاً در خوک‌ها و سگ‌ها آزمایش شده است و سینتیس قصد دارد آن را در مطالعات انسانی آینده آزمایش کند.
نتایج آزمایش بر روی موش‌ها و انسان‌ها
در آزمایشات بر روی موش‌ها، این دارو به طور مداوم 1 درصد کاهش وزن هفتگی را در طول یک دوره شش هفته‌ای تولید کرد در حالی که 100 درصد از توده عضلانی لاغر حفظ شد. در یک مطالعه آزمایشی اولیه بر روی نه شرکت‌کننده انسانی، این دارو ایمن بود و هیچ عارضه جانبی نداشت. نمونه‌های بافتی که از روده گرفته شده بودند، برای تأیید تشکیل پوشش و همچنین پاک شدن آن از بدن در عرض 24 ساعت استفاده شدند. این مطالعه به منظور ارزیابی کاهش وزن طراحی نشده بود، اما آزمایش خون نشان داد که بعد از تجویز دارو، سطح گلوکز و هورمون گرسنگی (گرلین) پایین‌تر بود در حالی که سطح لپتین، هورمونی که اشتها را تنظیم می‌کند، بالاتر بود.
پتانسیل دارو برای کاهش وزن
داند می‌گوید: "زمانی که مواد مغذی به قسمت‌های پایینی روده هدایت می‌شوند، شما مسیرهایی را فعال می‌کنید که به سمت سیری، مصرف انرژی و کاهش وزن سالم و پایدار هدایت می‌کنند." یافته‌های سینتیس در حیوانات همچنین به پتانسیل این دارو برای کاهش وزن بدون آسیب به توده عضلانی اشاره دارد، یکی از نگرانی‌های داروهای فعلی GLP-1. در حالی که کاهش وزن به طور کلی با مزایای سلامتی متعدد همراه است، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد نوع کاهش وزن شدیدی که داروهای GLP-1 ایجاد می‌کنند، می‌تواند به از دست دادن توده عضلانی لاغر نیز منجر شود.
نظرات متخصصان
لوئیس آرونه، متخصص پزشکی چاقی و استاد تحقیقات متابولیک در کالج پزشکی ویل-کرنل، می‌گوید که در حالی که داروهای GLP-1 به شدت محبوب هستند، ممکن است برای همه مناسب نباشند. او پیش‌بینی می‌کند که در آینده‌ای نه چندان دور، داروهای زیادی برای چاقی وجود خواهد داشت و درمان‌ها بیشتر شخصی‌سازی خواهند شد. او می‌گوید: "من فکر می‌کنم ترکیب سینتیس به خوبی به عنوان درمانی که می‌تواند در مراحل اولیه استفاده شود، مناسب است. این نوعی دارویی است که می‌توان به عنوان داروی خط اول استفاده کرد." آرونه به عنوان مشاور بالینی برای این شرکت فعالیت می‌کند.
ولادیمیر کوشنیر، استاد پزشکی و مدیر اندوسکوپی باریاتریک در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس، که در سینتیس دخالت ندارد، می‌گوید که داده‌های اولیه آزمایشی امیدوارکننده است، اما نتیجه‌گیری از چنین مطالعه کوچکی دشوار است. او انتظار دارد که این دارو باعث احساس سیری در افراد شود، اما همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی مشابه جراحی بای‌پس معده را داشته باشد. او می‌گوید: "انتظار من این است که این دارو عوارض گوارشی مانند نفخ و گرفتگی شکمی، و همچنین احتمالاً برخی اسهال و حالت تهوع را به همراه داشته باشد، زمانی که به یک مطالعه بزرگ‌تر وارد می‌شود."
نتیجه‌گیری
این تکنیک نوین هنوز در مراحل اولیه است، اما اگر مؤثر باشد، می‌تواند روزی به عنوان یک داروی جایگزین یا مکمل برای داروهای GLP-1 عمل کند.
